Telekomunikacja Polska S.A. Lodz
J.R.R. Tolkien - Ardalambion


    __ 
   /  -,         /\   /\ 
  ||   )   _    ||   ||    _          '
 ~||---)  < \, =||= =||=  < \, ,._-_ \\ \\/\\
 ~||---,  /-||  ||   ||   /-||  ||   || || ||
 ~||  /  (( ||  ||   ||  (( ||  ||   || || ||
  |, /    \/\\  \\,  \\,  \/\\  \\,  \\ \\ \\ 
-_-  --~

Naffarin - wiemy przynajmniej ze vru znaczy "zawsze"

O Naffarínos cutá vu navru cangor luttos ca vúna tiéranar, dana maga tíer ce vru encá vún' farta once ya merúta vúna maxt' amámen.

Znaczenie tego dziwnego zdania zaginelo zapewne na wieki, poza tym ze slowo vru, albo vrú znaczy "zawsze". Jest to jeden z przykladow naffarinu podany przez Tolkiena (MC s. 209), bardziej wysublimowanego prywatnego jezyka, ktory zaczal on rozwijac gdy wygasl nowsens. W rzeczy samej, naffarin czesciowo pokryl sie z koncowymi stadiami nowsensu. W odroznieniu od niego, naffarin nigdy nie zostal podzielony z innymi. Nie wydaje sie aby mlody Tolkien probowal kiedykolwiek nauczyc go swoich przyjaciol. Odnotowuje ze chcialby byl wprowadzic go w uzytek, ale nigdy tego nie uczynil - moze myslac ze nikt sie tym nie zainteresuje. Wydaje sie, ze naffarin byl po prostu jezykiem i brakowalo mu ciagnacej sie za nim mitologii. Niemiej przedstawial on wielki skok naprzod; w tym przypadku, nastoletni Tolkien po raz pierwszy skonstruowal caly jezyk laczac dzwieki i znaczenia zgodnie ze swoimi wlasnymi zalozeniami, a nie znieksztalcajac slowa z istniejacych jezykow. W nowsensie tylko kilka slow bylo tego rodzaju, jak lint ("szybki, zwinny") (calkiem mozliwe ze bylo to jedno ze slow ktore naffarin przejal z nowsensu; przetrwalo nawet w quenyi!). Tolkien wspomina slowo vru ("zawsze") jako "ciekawie przewazajace skojarzenie w moich jezykach, ktore zawsze gdzies sie wpycha (przypadek wczesnego ustalenia sie pojedynczego skojarzenia, ktorego teraz nie mozna sie pozbyc)" (MC s. 209). W quenyi pojawia sie ono jako voro ("zawsze, ciagle") (LR s. 353).

Ogolny styl fonetyczny naffarinu zainspirowala lacina i hiszpanski. Tolkien umyslnie unikal pewnych dzwiekow angielskich, takich jak /w/, /th/, /sh/. Ale nigdy sie nie dowiemy wiecej o naffarinie ponad to, bo Tolkien informuje nas ze "juz dawno temu zostal glupio zniszczony" - i to w zapisie z 1931. Widzimy juz jednak zblizenie do form elfickich: smak jezykowy Tolkiena dojrzewal. Wiele ze slow, chociaz nie wszystkie, moglyby byc quenejskimi ze wzgledu na styl i strukture; do najwczesniejszej formy "qenyi" brakowalo tylko kilku lat - a nie mozna nie zauwazyc, ze samo slowo "naffarin" ma zakonczenie -rin, ktore widac rowniez w nazwach wielu pozniejszych jezykow: sindarinski, vanyarinski, valarinski, telerinski itd.

Lista slow naffarinskich

Zeby nadac jakas tresc temu co byloby lista raczej calkiem bez informacji, wymieniam pozniejsze formy elfickie podobne do slow naffarinskich, ale pokazuje to tylko ze zblizal sie on [Tolkien] do charakterystycznego "stylu" elfickiego i nie jest proba zgadniecia co naprawde znacza slowa naffarinskie, z wyjatkiem slowa navru.

amámen - ??? (Q Aman "Blogoslawione Krolestwo")
dana - ??? (sindarinskie Danath "Nandorowie", elfy ktore nie przekroczyly gor w marszu z Kuivienen)
enka - ??? (qunejskie enta "tamten")
farta - ??? (Elvish stem PHAR "reach, go all the way, suffice", LR:381)
ka - ???
ke - ??? (Q * ke "ty" - probna rekonstrukcja oparta na sindarinskich zakonczeniach -ch, -g i bierniku tye, ktory moze przedstawiac wczesniejsze *kye)
kangor - ??? (elfickie rdzenie KAN "osmielac sie", GOR "gwaltownosc, impet, pospiech", LR s. 359, 362)
kuta - ??? (Q kua "golebica", ku "luk", kuma Proznia)
luttos - ??? (Q lusta "prozny, pusty", rdzen elficki LUT "plywac, dryfowac", quenejskie lunte "lodz")
maxt ' - ??? zapewne forma *maxta, z elizja, poniewaz nastepne slowo zaczyna sie na a (Q maksa "miekki, pulchny", masta "chleb")
naffarin - naffarin, nazwa jezyka, etymologia nieznana (por. pozniejsze nazwy jezykow jak sinda-rin-ski, vanya-rin-ski itd.)
Naffarinos - najwyrazniej odmieniona forma slowa naffarin albo zlozenie ktore je zawiera
navru - ??? moze zawierac vru "zawsze". W poznym elfickim NA jest rdzeniem slow takich jak "do" i "na", tak wiec navru mogloby znaczyc "na zawsze"
o - ??? (sindarinskie o "z")
onke - ??? (rdzen elficki ONO "poczynac", Q onta "poczac, stworzyc", onna "stworzenie")
tíer - ??? por. tiéranar ? (Q tier l.mn. od tie "sciezka")
tiéranar - ??? (Q tie "sciezka", Rána - imie Ksiezyca)
vru (vrú) - "zawsze". (MC s. 209) (Q voro "zawsze"); por. navru
vu - ??? (rdzen elficki WO "razem", Q ve "jak")
vún' - zapewne forma vuna, z elizja (nizej)
vúna - ??? por. vú ?
ya - ??? (Q ya - zaimek wzgledny "ktory")

Spis tresci Ardalambion

(c) 1997 Helge Kåre Fauskanger
e-mail, all rights reserved.

Polski przeklad (c) 1997 Gwidon S. Naskrent.
J.R.R. Tolkien - Polska Strona Domowa

www.lodz.tpsa.pl

Data ostatniej modyfikacji (Last modified): 1997.08.23.