Ostatnio rzucilem pare dat z Pierwszej Ery bez wyjasniania skad pochodza. W wiekszej czesci, zaczerpnalem je z _The War Of The Jewels_, jedenastego tomu historii Srodziemia.

Datowanie wielu z tych wydarzen jest rzecza niepewna, a przez okolo ostatnie sto lat sprawy bardzo sie komplikuja i splataja. Dla czesci wydarzen mam po dwie daty (np. zniszczenie Arvenien przez synow Feanora - 534 i 538).

Ktoregos dnia mam nadzieje opracowac "kompletna" chronologie Pierwszej Ery i uporac sie z niescislosciami, albo wyraznie je zaznaczajac, albo przytaczajac argumenty na poparcie dat ktore uwazam za sluszniejsze.

Tak czy owak, pomyslalem ze dorzuce rowniez chronologie "absolutna" lat slonecznych (bardzo niekompletna, zapewniam was), poniewaz wielu ludzi przejawia zainteresowanie przedzialami czasowymi roznych kultur i jednostek.

Pierwsza Era trwala okolo 590 lat. To ze trwala przynajmniej tak dlugo jest wyraznie zaznaczone w co najmniej jednym miejscu.

Wojna Gniewu trwala od 545 do 587, a Elfy spedzily trzy lata na budowaniu statkow w ktorych moglyby poplynac do Valinoru.

Wiemy ze Elros zmarl w 442 DE w wieku pieciuset lat, tak wiec on i Elrond (bedac bliznietami) urodzili sie w 532 PE.

W porzadku! Oto chronologia. Uzylem nastepujacych skrotow:

  PE -- Pierwsza Era
  DE -- Druga Era
  TE -- Trzecia Era
  CE -- Czwarta Era
 ALS -- Absolutne Lata Sloneczne

  Daty wedlug er       ALS
  ---------------      ----------------------------------------------

    PE    1              1  Fingolfin wkracza do Hithlum.
    PE    7              7  Fingolfin zostaje Najwyzszym Krolem
                            Noldorow na wygnaniu w Hithlum.
    PE   20             20  Mereth Aderthad.
ok. PE   51             51  Okolo tej daty Finrod zaklada Krolestwo
                            Nargothrondu.
    PE   60             60  Dagor Aglareb.
    PE   65             65  Finrod odbudowywuje Eglarest i Brithombar.
    PE  104            104  Turgon osiedla sie w Gondolinie.
    PE  260            260  Glaurung pojawia sie po raz pierwszy.
                            Fingon i jego lucznicy rania go.
    PE  310            310  Finrod spotyka Beora i Pierwszy Rod
                            Edainow (Beorianie). Lud Beora osiedla
                            sie w Estoladzie.
    PE  311            311  Haladini wkraczaja do Ossiriandu, ale
                            przenosza sie na polnoc i zamieszkuja
                            w Dor Karanthir.
    PE  314            314  Marachianie wkraczaja do Beleriandu i
                            zamieszkuja w Estoladzie.
ok. PE  315            315  Fingolfin wysyla poslancow do Edainow
                            witajac ich w Beleriandzie.
    PE  365            365  Rada Edainow w Estoladzie. Wielu Marachian
                            wraca do Eriadoru. Czesc Beorianow
                            przenosi sie na poludnie.
    PE  375            375  Orkowie prawie wyniszczaja Haladinow.
                            Haleth prowadzi ich do Estoladu.
ok. PE  380            380  Okolo tego czasu Haladini osiedlaja sie
                            w lesie Brethil.
    PE  410            410  Finrod nadaje Boromirowi, prawnukowi Beora,
                            tytul Pana Ladros.
ok. PE  420            420  Fingolfin czyni Hadora Panem Dor-lomin,
                            i wiekszosc Marachian osiedla sie tam.
    PE  455            455  Dagor Bragollach. Fingon zostaje
                            Najwyzszym Krolem Noldorow na wygnaniu.
                            Wielu Marachianow i Beorianow ucieka z
                            Estoladu i wraca do Eriadoru. Barahir
                            zostaje Panem Ladros. Wiekszosc Beorianow
                            ucieka do Dor-lomin.
ok. PE  457            457  Okolo tej daty ostatni z Beorianow
                            opuszczaja Ladros i Barahir zostaje
                            wygnancem.
ok. PE  460            460  W tym czasie Smaglolicy po raz pierwszy
                            wkraczaja do Beleriandu. Lud Bora osiedla
                            sie na polnoc od Himring, a lud Ulfanga w
                            Thargelionie.
    PE  473            473  Nirnaeth Arnoediad. Turgon zostaje
                            Najwyzszym Krolem Noldorow na wygnaniu.
    PE  474            474  Podbicie Brithombaru i Eglarestu.
                            Kirdan i Ereinion osiedlaja sie na Wyspie
                            Balarow.
    PE  484            484  Turin ucieka z Doriathu.
    PE  495            495  Bitwa na Tumhalad. Nargothrond zniszczony
                            przez Glaurunga.
    PE  499            499  Turin zabija Glaurunga i samego siebie.
    PE  500            500  Morgoth wypuszcza Hurina. Hurin odwiedza
                            Brethil.
    PE  504            504  Beren i Luthien umieraja.
ok. PE  506            506  Doriath zniszczony przez synow Feanora.
    PE  510            510  Zniszczenie Gondolinu. Ereinion Gil-
                            Galad zostaje Najwyzszym Krolem Noldorow
                            na wygnaniu.
    PE  532            532  Narodziny Elronda i Elrosa w Arvernien.
ok. PE  538            538  Arvernien zniszczone przez synow Feanora.
                            Maglor wychowuje Elronda i Elrosa.
    PE  545            545  Poczatek Wojny Gniewu.
    PE  587            587  Zlamanie Thangorodrimu.  Elrond (i Elros?)
                            uczestnicza w bitwie.
    PE  590            590  Wielu Eldarow opuszcza Srodziemie.
    DE    1            591  Kirdan zaklada Mithlond. Gil-galad zaklada
                            Forlond. Keleborn zaklada Harlond (?).
    DE   32            622  Marynarze Kirdana zabieraja Edainow na
                            wyspe Elenne (Numenor).
    DE   40            630  Najpozniejsza z mozliwych data zalozenia
                            Edhellondu.
    DE  442           1032  Elros Tar-Minyatur umiera w Numenorze.
    DE  500           1090  Okolo tego czasu wielu Sindarow i Noldorow
                            przenioslo sie na wschod, i Orofer i Amdir
                            prawdopodobnie zalozyli swoje krolestwa
                            wsrod Lesnych Elfow.
    DE  600           1190  Numenorejczyk Veantur plynie do
                            Srodziemia. Gil-Galad urzadza spotkanie
                            miedzy nim a Edainami z Eriadoru.
    DE  700           1290  Wielu Noldorow i czesc Sindarow osiedla
                            sie w Eregionie.
    DE  725           1315  Veantur przywozi Aldariona do Srodziemia.
ok. DE  750           1340  Zalozenie Ost-in-Edhil.
    DE  882           1472  Gil-galad pisze do Tar-Meneldura proszac
                            go o pomoc przeciw rosnacej ciemnosci.
ok. DE 1000           1590  Okolo tego czasu Sauron osiedla sie w
                            Mordorze i zaczyna budowe Barad-Duru.
    DE 1075           1665  Numenor porzuca prace Tar-Aldariona w
                            Srodziemiu.
ok. DE 1200           1790  Okolo tej daty, Gil-Galad odmawia Annatarowi
                            wstepu do Lindonu. Posyla tez wiesci do
                            innych elfich krajow ostrzegajac przed
                            przyjaznia z Annatarem. Annatar osiedla
                            sie w Eregionie.
ok. DE 1300           1890  Przez okolo nastepne dwiescie lat czesc
                            Eldarow opuszcza Eregion.
    DE 1500           2090  Sauron opuszcza Eregion i wraca do Mordoru.
                            Gwaith-i-Mirdain zaczynaja wykuwac Wielkie
                            Pierscienie Mocy.
    DE 1590           2180  Kelebrimbor wykuwa Vilye, Narye i Nenye.
    DE 1600           2190  Sauron wykuwa Jedyny Pierscien i Elfy
                            dowiaduja sie kim jest naprawde.
    DE 1695           2285  Sauron najezdza Eriador. Gil-galad posyla
                            armie po dowodztwem Elronda do Eregionu.
    DE 1697           2287  Sauron niszczy Eregion. Elrond wycofuje
                            sie na polnoc i zaklada Imladris.
ok. DE 1698           2288  Sauron okupuje caly Eriador.
ok. DE 1700           2290  Okolo tego czasu Edainowie z Eriadoru
                            mogli przekroczyc Hithaeglir i osiedlic
                            sie w dolinach Anduiny (stajac sie
                            w koncu Wolnym Ludzmi z Polnocy).
    DE 1701           2291  Z pomoca Numenoru, Gil-Galad pokonuje
                            Saurona i wypedza go z Eriadoru.
ok. DE 1702           2292  Gil-Galad zwoluje pierwsza Biala Rade
                            i mianuje Elronda swoim wicekrolem w
                            Eriadorze.
ok. DE 1800           2390  W tym czasie, Numenorejczycy zaczynaja
                            zakladac stale przystanie w Srodziemiu.
    DE 3262           3852  Sauron zabrany do Numenoru. Gil-Galad
                            zaczyna poszerzac swoja wladze na wschod
                            od Lindonu.
    DE 3320           3910  Upadek Numenoru. Elendil i jego synowie
                            zakladaja Arnor i Gondor.
    DE 3429           4019  Sauron atakuje Gondor. Elendil i Gil-Galad
                            tworza Ostatnie Przymierze Ludzi i Elfow.
    DE 3434           4024  Bitwa na Dagorlad.
    DE 3441           4031  Sauron walczy z Gil-Galadem i Elendil.
                            Koniec wojny i zniszczenie Mordoru.
    TE    1           4032  Kirdan zostaje Panem Mithlondu i Lindonu.
                            Isildur zostaje Najwyzszym Krolem w
                            Gondorze. Amroth zostaje krolem Lothlorien.
                            Thranduil zostaje Krolem Polnocnej
                            Wielkiej Zielonej Puszczy.
    TE    2           4033  Isildur zabity przez orkow w poblizu
                            Amon Lank.
    TE    3           4034  Ohtar dociera do Imladris.
    TE   10           4041  Valandil zostaje Najwyzszym Krolem w
                            Arnorze.
    TE  109           4150  Elrond poslubia Kelebriane.
    TE  130           4171  Narodziny Elladana i Elrohira.
    TE  241           4282  Narodziny Arweny.
    TE  249           4290  Smierc Valandila. Jego potomkowie
                            przenosza stolice Arnoru z Annuminas do
                            Fornost Erain w jakis czas potem.
    TE  490           4521  Pierwsi ludzie Wschodu najezdzaja Gondor.
    TE  652           4893  Valandur, Najwyzszy Krol w Arnorze, ginie
                            w bitwie (jedyny Najwyzszy Krol oprocz
                            Isildura ktory zginal gwaltowna smiercia).
    TE  830           5071  Tarannon Falastur zaczyna poszerzac wladze
                            Gondoru nad wybrzezami.
    TE  863           5104  Arnor zostaje podzielony na Arthedain,
                            Kardolan i Rhudaur. Krolowie Arnoru
                            przestaja sie nazywac Najwyzszymi.
ok. TE 1000           5031  Cien pada na Zielona Puszcze, ktora zwie
                            sie odtad Mroczna.
ok. TE 1050           5081  Okolo tego czasu do Srodziemia przybywaja
                            Istari, przyplywajac do Mithlondu.
                            Thranduil mogl w tym czasie przeprowadzic
                            swoich ludzi na polnoc od Dol Gulduru.
                            Harfootowie zaczynaja przekraczac
                            Hithaeglir.
ok. TE 1150           5181  Fallohidzi i Stoors przenosza sie do
                            Eriadoru. Stoorowie osiedlaja sie w Klinie.
ok. TE 1200           5231  Gondor osiaga szczyt potegi.
ok. TE 1300           5331  Zalozenie Angmaru. Orkowie zaczynaja
                            pojawiac sie w Hithaeglir, atakujac
                            krasnoludy. Wielu Stoorow ucieka do
                            Dunlandu lub nad Anduine.
    TE 1356           5387  Rhudaur atakuje Kardolan i Arthedain.
                            Kirdan posyla lub sam prowadzi armie
                            do Arthedainu.
    TE 1409           5440  Angmar najezdza Arthedain. Kirdan i
                            Elrond pomagaja pokonac inwazje. Rhudaur
                            przestaje istniec. Ginie ostatni ksiaze
                            Kardolanu. To co z niego zostaje wlacza
                            sie do Arthedainu.
    TE 1600           5631  Marko i Blanko zakladaja Shire.
    TE 1636           5667  Wielka Zaraza pustoszy Eriador i Gondor.
ok. TE 1850           5881  Woznikowie zniewalaja ludzi z polnocy.
                            Czesc ucieka do dolin Anduiny i z czasem
                            zostaje Eotheodami.
    TE 1899           5930  Bitwa o Oboz.
    TE 1974           6005  Angmar niszczy Arthedain. Smierc
                            Arveduiego.
    TE 1975           6006  Bitwa pod Fornost Erain. Koniec Angmaru.
    TE 1977           6008  Frumgar prowadzi Eotheodow na polnoc.
    TE 1980           6011  Krasnoludy z Khazad-dumu uwalniaja
                            Balroga z zamkniecia.
    TE 1981           6012  Krasnoludy porzucaja Khazad-dum, a wiele
                            Elfow ucieka z Lothlorien. Smierc Amrotha
                            i zaginiecie Nimrodel. Elfy ostatecznie
                            opuszczaja Edhellond.
ok. TE 1985           6016  W tym czasie Keleborn i Galadriela
                            przejmuja rzady nad Lorien. Mithrellas
                            poslubia Numenorejczyka Imrazora.
    TE 1999           6030  Krasnoludy z Linii Durina osiedlaja sie
                            w Ereborze (pod rzadami Thraina I).
    TE 2060           6091  Sauorn wycofuje sie z Dol Gulduru do Rhun.
                            Poczatek Czujnego Pokoju.
    TE 2210           6241  Krasnoludy porzucaja Erebor.
    TE 2460           6491  Sauron powraca do Dol Gulduru. Koniec
                            Czujnego Pokoju.
    TE 2463           6494  Galadriela tworzy druga Biala Rade.
    TE 2510           6541  Bitwa na Parth Kelebrant. Eorl prowadzi
                            Eotheodow na poludnie na pomoc Gondorowi.
                            Zalozenie Rohanu.
    TE 2590           6621  Thror ponownie osiedla swoj lud w
                            Ereborze. Gror zasiedla Emyn Engrin.
    TE 2758           6789  Poczatek Dlugiej Zimy. Najazd Rohanu i
                            atak na Gondor.
    TE 2770           6801  Smaug atakuje Erebor i Dale. Thror z
                            rodzina ucieka. Wielu z ludu Durina
                            osiedla sie w Emyn Engrin. Zona i male
                            dziecko Giriona z Dale uciekaja do
                            Esgarothu.
    TE 2799           6830  Bitwa w Nanduhirion. Smierc Azoga.
    TE 2851           6882  Spotkanie Bialej Rady. Saruman doradza
                            ostroznosc.
    TE 2931           6962  Narodziny Aragorna II.
    TE 2941           6972  Thorin i kompania wracaja do Ereboru.
                            Bitwa Pieciu Armii. Smierc Bolga. Biala
                            Rada wypedza Saurona z Dol Gulduru.
                            Dain odnawia krolestwo Ereboru.
    TE 2944           6975  Bard ponownie zaklada Dale.
    TE 2951           6985  Elrond odkrywa Aragornowi jego prawdziwa
                            tozsamosc. Aragorn spotyka Arwene i
                            zakochuje sie w niej.
    TE 3017           7048  Aragorn przyprowadza Golluma do Thranduila.
    TE 3019           7050  Wojna o Pierscien. Obalenie Saurona.
                            Aragorn ustanawia Zjednoczone Krolestwo
                            i poslubia Arwene.  Keleborn zaklada
                            krolestwo Lorien Wschodniego.
    TE 3021           7052  Elrond, Galadriela i Gandalf opuszczaja
                            Srodziemie, zabierajac ze soba Froda i
                            Bilba.
ok. CE    1           7053  Okolo tej daty Legolas i Gimli sprowadzaja
                            czesc swoich ludow do Gondoru (?).
    CE  120           7172  Smierc Aragorna. Arwena wraca do Lorien.
    CE  121           7173  Smierc Arweny w Lorien.
    CE  175           7227  Ostatnie zapiski w Ksiedze Thana autorstwa
                            Findegila.

Mam nadzieje ze wszyscy uznacie to za pozyteczny odnosnik dla przyszlych dyskusji. Podobnie, oczywistym jest teraz ze Numenorejczycy nie mieszkali w Srodziemiu przez cos okolo 1370 lat. No dobra... moze nie az _tak_ oczywiste.

Tusze ze moj wysilek nie poszedl na marne. Bawcie sie dobrze.