Michael Martinez

Parma Endorion:

Chronologia Czterech Er

Przełożył: Gwidon S. Naskrent


Spis treści
Cuda Śródziemia

From: mmartin@basis.com (Michael Martinez)
Newsgroups: ,alt.fan.tolkien,rec.arts.books.tolkien
Subject: Chronology For Tolkien's Four Ages
Date: Tue, 11 Jun 96 21:40:33 GMT

Ostatnio rzuciłem parę dat z Pierwszej Ery bez wyjaśniania skąd pochodzą. W większej części, zaczerpnąłem je z _The War Of The Jewels_, jedenastego tomu historii Śródziemia.

Datowanie wielu z tych wydarzeń jest rzeczą niepewną, a przez około ostatnie sto lat sprawy bardzo się komplikują i splatają. Dla części wydarzeń mam po dwie daty (np. zniszczenie Arvenien przez synów Feanora - 534 i 538).

Któregoś dnia mam nadzieję opracować "kompletną" chronologię Pierwszej Ery i uporać się z nieścisłościami, albo wyraźnie je zaznaczając, albo przytaczając argumenty na poparcie dat które uważam za słuszniejsze.

Tak czy owak, pomyślałem że dorzucę również chronologię "absolutną" lat słonecznych (bardzo niekompletną, zapewniam was), ponieważ wielu ludzi przejawia zainteresowanie przedziałami czasowymi różnych kultur i jednostek.

Pierwsza Era trwała około 590 lat. To że trwała przynajmniej tak długo jest wyraźnie zaznaczone w co najmniej jednym miejscu.

Wojna Gniewu trwała od 545 do 587, a Elfy spędziły trzy lata na budowaniu statków w których mogłyby popłynąć do Valinoru.

Wiemy że Elros zmarł w 442 DE w wieku pięciuset lat, tak więc on i Elrond (będąc bliźniętami) urodzili się w 532 PE.

W porządku! Oto chronologia. Użyłem następujących skrótów:

  PE -- Pierwsza Era
  DE -- Druga Era
  TE -- Trzecia Era
  CE -- Czwarta Era
 ALS -- Absolutne Lata Słoneczne

  Daty według er       ALS
  ---------------      ----------------------------------------------

    PE    1              1  Fingolfin wkracza do Hithlum.
    PE    7              7  Fingolfin zostaje Najwyższym Królem
                            Noldorów na wygnaniu w Hithlum.
    PE   20             20  Mereth Aderthad.
ok. PE   51             51  Około tej daty Finrod zakłada Królestwo
                            Nargothrondu.
    PE   60             60  Dagor Aglareb.
    PE   65             65  Finrod odbudowywuje Eglarest i Brithombar.
    PE  104            104  Turgon osiedla się w Gondolinie.
    PE  260            260  Glaurung pojawia się po raz pierwszy.
                            Fingon i jego łucznicy ranią go.
    PE  310            310  Finrod spotyka Beora i Pierwszy Ród
                            Edainów (Beorianie). Lud Beora osiedla
                            się w Estoladzie.
    PE  311            311  Haladini wkraczają do Ossiriandu, ale
                            przenoszą się na północ i zamieszkują
                            w Dor Karanthir.
    PE  314            314  Marachianie wkraczają do Beleriandu i
                            zamieszkują w Estoladzie.
ok. PE  315            315  Fingolfin wysyła posłańców do Edainów
                            witając ich w Beleriandzie.
    PE  365            365  Rada Edainów w Estoladzie. Wielu Marachian
                            wraca do Eriadoru. Część Beorianów
                            przenosi się na południe.
    PE  375            375  Orkowie prawie wyniszczają Haladinów.
                            Haleth prowadzi ich do Estoladu.
ok. PE  380            380  Około tego czasu Haladini osiedlają się
                            w lesie Brethil.
    PE  410            410  Finrod nadaje Boromirowi, prawnukowi Beora,
                            tytuł Pana Ladros.
ok. PE  420            420  Fingolfin czyni Hadora Panem Dor-lomin,
                            i większość Marachian osiedla się tam.
    PE  455            455  Dagor Bragollach. Fingon zostaje
                            Najwyższym Królem Noldorów na wygnaniu.
                            Wielu Marachianów i Beorianów ucieka z
                            Estoladu i wraca do Eriadoru. Barahir
                            zostaje Panem Ladros. Większość Beorianów
                            ucieka do Dor-lomin.
ok. PE  457            457  Około tej daty ostatni z Beorianów
                            opuszczają Ladros i Barahir zostaje
                            wygnańcem.
ok. PE  460            460  W tym czasie Smagłolicy po raz pierwszy
                            wkraczają do Beleriandu. Lud Bora osiedla
                            się na północ od Himring, a lud Ulfanga w
                            Thargelionie.
    PE  473            473  Nirnaeth Arnoediad. Turgon zostaje
                            Najwyższym Królem Noldorów na wygnaniu.
    PE  474            474  Podbicie Brithombaru i Eglarestu.
                            Kirdan i Ereinion osiedlają się na Wyspie
                            Balarów.
    PE  484            484  Turin ucieka z Doriathu.
    PE  495            495  Bitwa na Tumhalad. Nargothrond zniszczony
                            przez Glaurunga.
    PE  499            499  Turin zabija Glaurunga i samego siebie.
    PE  500            500  Morgoth wypuszcza Hurina. Hurin odwiedza
                            Brethil.
    PE  504            504  Beren i Luthien umierają.
ok. PE  506            506  Doriath zniszczony przez synów Feanora.
    PE  510            510  Zniszczenie Gondolinu. Ereinion Gil-
                            Galad zostaje Najwyższym Królem Noldorów
                            na wygnaniu.
    PE  532            532  Narodziny Elronda i Elrosa w Arvernien.
ok. PE  538            538  Arvernien zniszczone przez synów Feanora.
                            Maglor wychowuje Elronda i Elrosa.
    PE  545            545  Początek Wojny Gniewu.
    PE  587            587  Złamanie Thangorodrimu.  Elrond (i Elros?)
                            uczestniczą w bitwie.
    PE  590            590  Wielu Eldarów opuszcza Śródziemie.
    DE    1            591  Kirdan zakłada Mithlond. Gil-galad zakłada
                            Forlond. Keleborn zakłada Harlond (?).
    DE   32            622  Marynarze Kirdana zabierają Edainów na
                            wyspę Elennę (Numenor).
    DE   40            630  Najpóźniejsza z możliwych data założenia
                            Edhellondu.
    DE  442           1032  Elros Tar-Minyatur umiera w Numenorze.
    DE  500           1090  Około tego czasu wielu Sindarów i Noldorów
                            przeniosło się na wschód, i Orofer i Amdir
                            prawdopodobnie założyli swoje królestwa
                            wśród Leśnych Elfów.
    DE  600           1190  Numenorejczyk Veantur płynie do
                            Śródziemia. Gil-Galad urządza spotkanie
                            między nim a Edainami z Eriadoru.
    DE  700           1290  Wielu Noldorów i część Sindarów osiedla
                            się w Eregionie.
    DE  725           1315  Veantur przywozi Aldariona do Śródziemia.
ok. DE  750           1340  Założenie Ost-in-Edhil.
    DE  882           1472  Gil-galad pisze do Tar-Meneldura prosząc
                            go o pomoc przeciw rosnącej ciemności.
ok. DE 1000           1590  Około tego czasu Sauron osiedla się w
                            Mordorze i zaczyna budowę Barad-Duru.
    DE 1075           1665  Numenor porzuca pracę Tar-Aldariona w
                            Śródziemiu.
ok. DE 1200           1790  Około tej daty, Gil-Galad odmawia Annatarowi
                            wstępu do Lindonu. Posyła też wieści do
                            innych elfich krajów ostrzegając przed
                            przyjaźnią z Annatarem. Annatar osiedla
                            się w Eregionie.
ok. DE 1300           1890  Przez około następne dwieście lat część
                            Eldarów opuszcza Eregion.
    DE 1500           2090  Sauron opuszcza Eregion i wraca do Mordoru.
                            Gwaith-i-Mirdain zaczynają wykuwać Wielkie
                            Pierścienie Mocy.
    DE 1590           2180  Kelebrimbor wykuwa Vilyę, Naryę i Nenyę.
    DE 1600           2190  Sauron wykuwa Jedyny Pierścień i Elfy
                            dowiadują się kim jest naprawdę.
    DE 1695           2285  Sauron najeżdża Eriador. Gil-galad posyła
                            armię po dowództwem Elronda do Eregionu.
    DE 1697           2287  Sauron niszczy Eregion. Elrond wycofuje
                            się na północ i zakłada Imladris.
ok. DE 1698           2288  Sauron okupuje cały Eriador.
ok. DE 1700           2290  Około tego czasu Edainowie z Eriadoru
                            mogli przekroczyć Hithaeglir i osiedlić
                            się w dolinach Anduiny (stając się
                            w końcu Wolnym Ludźmi z Północy).
    DE 1701           2291  Z pomocą Numenoru, Gil-Galad pokonuje
                            Saurona i wypędza go z Eriadoru.
ok. DE 1702           2292  Gil-Galad zwołuje pierwszą Białą Radę
                            i mianuje Elronda swoim wicekrólem w
                            Eriadorze.
ok. DE 1800           2390  W tym czasie, Numenorejczycy zaczynają
                            zakładać stałe przystanie w Śródziemiu.
    DE 3262           3852  Sauron zabrany do Numenoru. Gil-Galad
                            zaczyna poszerzać swoją władzę na wschód
                            od Lindonu.
    DE 3320           3910  Upadek Numenoru. Elendil i jego synowie
                            zakładają Arnor i Gondor.
    DE 3429           4019  Sauron atakuje Gondor. Elendil i Gil-Galad
                            tworzą Ostatnie Przymierze Ludzi i Elfów.
    DE 3434           4024  Bitwa na Dagorlad.
    DE 3441           4031  Sauron walczy z Gil-Galadem i Elendil.
                            Koniec wojny i zniszczenie Mordoru.
    TE    1           4032  Kirdan zostaje Panem Mithlondu i Lindonu.
                            Isildur zostaje Najwyższym Królem w
                            Gondorze. Amroth zostaje królem Lothlorien.
                            Thranduil zostaje Królem Północnej
                            Wielkiej Zielonej Puszczy.
    TE    2           4033  Isildur zabity przez orków w pobliżu
                            Amon Lank.
    TE    3           4034  Ohtar dociera do Imladris.
    TE   10           4041  Valandil zostaje Najwyższym Królem w
                            Arnorze.
    TE  109           4150  Elrond poślubia Kelebrianę.
    TE  130           4171  Narodziny Elladana i Elrohira.
    TE  241           4282  Narodziny Arweny.
    TE  249           4290  Śmierć Valandila. Jego potomkowie
                            przenoszą stolicę Arnoru z Annuminas do
                            Fornost Erain w jakiś czas potem.
    TE  490           4521  Pierwsi ludzie Wschodu najeżdżają Gondor.
    TE  652           4893  Valandur, Najwyższy Król w Arnorze, ginie
                            w bitwie (jedyny Najwyższy Król oprócz
                            Isildura który zginął gwałtowną śmiercią).
    TE  830           5071  Tarannon Falastur zaczyna poszerzać władzę
                            Gondoru nad wybrzeżami.
    TE  863           5104  Arnor zostaje podzielony na Arthedain,
                            Kardolan i Rhudaur. Królowie Arnoru
                            przestają się nazywać Najwyższymi.
ok. TE 1000           5031  Cień pada na Zieloną Puszczę, która zwie
                            się odtąd Mroczną.
ok. TE 1050           5081  Około tego czasu do Śródziemia przybywają
                            Istari, przypływając do Mithlondu.
                            Thranduil mógł w tym czasie przeprowadzić
                            swoich ludzi na północ od Dol Gulduru.
                            Harfootowie zaczynają przekraczać
                            Hithaeglir.
ok. TE 1150           5181  Fallohidzi i Stoors przenoszą się do
                            Eriadoru. Stoorowie osiedlają się w Klinie.
ok. TE 1200           5231  Gondor osiąga szczyt potęgi.
ok. TE 1300           5331  Założenie Angmaru. Orkowie zaczynają
                            pojawiać się w Hithaeglir, atakując
                            krasnoludy. Wielu Stoorów ucieka do
                            Dunlandu lub nad Anduinę.
    TE 1356           5387  Rhudaur atakuje Kardolan i Arthedain.
                            Kirdan posyła lub sam prowadzi armię
                            do Arthedainu.
    TE 1409           5440  Angmar najeżdża Arthedain. Kirdan i
                            Elrond pomagają pokonać inwazję. Rhudaur
                            przestaje istnieć. Ginie ostatni książę
                            Kardolanu. To co z niego zostaje włącza
                            się do Arthedainu.
    TE 1600           5631  Marko i Blanko zakładają Shire.
    TE 1636           5667  Wielka Zaraza pustoszy Eriador i Gondor.
ok. TE 1850           5881  Woźnikowie zniewalają ludzi z północy.
                            Część ucieka do dolin Anduiny i z czasem
                            zostaje Eotheodami.
    TE 1899           5930  Bitwa o Obóz.
    TE 1974           6005  Angmar niszczy Arthedain. Śmierć
                            Arveduiego.
    TE 1975           6006  Bitwa pod Fornost Erain. Koniec Angmaru.
    TE 1977           6008  Frumgar prowadzi Eotheodów na północ.
    TE 1980           6011  Krasnoludy z Khazad-dumu uwalniają
                            Balroga z zamknięcia.
    TE 1981           6012  Krasnoludy porzucają Khazad-dum, a wiele
                            Elfów ucieka z Lothlorien. Śmierć Amrotha
                            i zaginięcie Nimrodel. Elfy ostatecznie
                            opuszczają Edhellond.
ok. TE 1985           6016  W tym czasie Keleborn i Galadriela
                            przejmują rządy nad Lorien. Mithrellas
                            poślubia Numenorejczyka Imrazora.
    TE 1999           6030  Krasnoludy z Linii Durina osiedlają się
                            w Ereborze (pod rządami Thraina I).
    TE 2060           6091  Sauorn wycofuje się z Dol Gulduru do Rhun.
                            Początek Czujnego Pokoju.
    TE 2210           6241  Krasnoludy porzucają Erebor.
    TE 2460           6491  Sauron powraca do Dol Gulduru. Koniec
                            Czujnego Pokoju.
    TE 2463           6494  Galadriela tworzy drugą Białą Radę.
    TE 2510           6541  Bitwa na Parth Kelebrant. Eorl prowadzi
                            Eotheodów na południe na pomoc Gondorowi.
                            Założenie Rohanu.
    TE 2590           6621  Thror ponownie osiedla swój lud w
                            Ereborze. Gror zasiedla Emyn Engrin.
    TE 2758           6789  Początek Długiej Zimy. Najazd Rohanu i
                            atak na Gondor.
    TE 2770           6801  Smaug atakuje Erebor i Dale. Thror z
                            rodziną ucieka. Wielu z ludu Durina
                            osiedla się w Emyn Engrin. Żona i małe
                            dziecko Giriona z Dale uciekają do
                            Esgarothu.
    TE 2799           6830  Bitwa w Nanduhirion. Śmierć Azoga.
    TE 2851           6882  Spotkanie Białej Rady. Saruman doradza
                            ostrożność.
    TE 2931           6962  Narodziny Aragorna II.
    TE 2941           6972  Thorin i kompania wracają do Ereboru.
                            Bitwa Pięciu Armii. Śmierć Bolga. Biała
                            Rada wypędza Saurona z Dol Gulduru.
                            Dain odnawia królestwo Ereboru.
    TE 2944           6975  Bard ponownie zakłada Dale.
    TE 2951           6985  Elrond odkrywa Aragornowi jego prawdziwą
                            tożsamość. Aragorn spotyka Arwenę i
                            zakochuje się w niej.
    TE 3017           7048  Aragorn przyprowadza Golluma do Thranduila.
    TE 3019           7050  Wojna o Pierścień. Obalenie Saurona.
                            Aragorn ustanawia Zjednoczone Królestwo
                            i poślubia Arwenę.  Keleborn zakłada
                            królestwo Lorien Wschodniego.
    TE 3021           7052  Elrond, Galadriela i Gandalf opuszczają
                            Śródziemie, zabierając ze sobą Froda i
                            Bilba.
ok. CE    1           7053  Około tej daty Legolas i Gimli sprowadzają
                            część swoich ludów do Gondoru (?).
    CE  120           7172  Śmierć Aragorna. Arwena wraca do Lorien.
    CE  121           7173  Śmierć Arweny w Lorien.
    CE  175           7227  Ostatnie zapiski w Księdze Thana autorstwa
                            Findegila.


Rzecz jasna, pominąłem większość szczegółów. Nie zamieściłem tutaj wielu dobrze znanych wydarzeń (i kilku nie tak dobrze znanych).

Mam nadzieję że wszyscy uznacie to za pożyteczny odnośnik dla przyszłych dyskusji. Podobnie, oczywistym jest teraz że Numenorejczycy nie mieszkali w Śródziemiu przez coś około 1370 lat. No dobra... może nie aż _tak_ oczywiste.

Tuszę że mój wysiłek nie poszedł na marne. Bawcie się dobrze.


Źródła bibliograficzne
Spis treści


Copyright (c) 1996 Michael Martinez. Wszystkie prawa zastrzeżone.
Mirrorowanie lub reprodukowanie w inny sposób tej strony bez zgody autora jest wyraźnie zakazane (z wyjątkiem normalnego cachingu który występuje we wszystkich przeglądarkach).
Tłumaczenie (c) 1996 Gwidon S. Naskrent. Wszystkie prawa zastrzeżone.